Een tentoonstelling door Ana Bravo Pérez
2 september–22 oktober 2023 / Casco HQ
Openingstijden: Donderdag t/m zondag, 12:00–18:00
Op afspraak (stuur een e-mail naar info@casco.art)
Opening tentoonstelling op zaterdag 2 september 2023, 15:00–19:00. Het programma bevat een openingswoord door Binna Choi, Aline Hernández en Marianna Takou, gevolgd door bijdragen van Ana Bravo Pérez, Joram Kraaijeveld en Leana Boven, en een inauguratieperformance die wordt geleid door vrouwen uit de tentoongestelde films en wordt omlijst door muziek. Na afloop wordt er eten en drinken geserveerd.
Publieksprogramma op 17 september, 11 oktober en 14 oktober 2023. Meer informatie hieronder.
Casco Art Institute: Working for the Commons presenteert de tentoonstelling If we remain silent, een voorstel van Ana Bravo Pérez voor een feministisch, dekoloniaal anti-monument ter nagedachtenis aan vrouwelijke sociale leiders in de frontlinie van de klimaatcrisis in Abya Yala. De titel van dit project is ontleend aan een citaat van wijlen Cristina Bautista Taquinás, een inheemse sociale leider uit Cauca (Colombia), die zij uitsprak bij een demonstratie in oktober 2019. Een aantal dagen voordat zij werd vermoord sprak ze deze woorden: “Si nos quedamos callados nos matan. Y si hablamos también. Entonces, hablamos.” “Als we zwijgen, zullen ze ons vermoorden. En als we spreken, hetzelfde. Vandaar dat wij spreken.” De tentoonstelling vormt een gedenkteken voor Cristina Bautista Taquinás en vele inheemse, Afro-Colombiaanse en andere vrouwelijke sociale leiders en landverdedigers die hun leven verloren tijdens het beschermen van hun leefomgeving. If we remain silent is een eerbetoon aan hun vitale werk om ecologische vernietiging tegen te gaan en gemeenschappen, gebieden en levensondersteunende systemen te beschermen.
Deze tentoonstelling is het resultaat van een meerjarig onderzoek van kunstenaar Ana Bravo Pérez en curator Joram Kraaijeveld naar de mogelijkheid om een feministisch, dekoloniaal anti-monument te ontwikkelen. If we remain silent is een delicaat, generatief gedenkteken dat voortkomt uit co-creatie door een diaspora die zich verzet tegen het uitwissen van de herinnering aan vrouwen die vochten tegen de verwoesting van de aarde. Het is een bottom-up voorstel dat het idee oproept van een monument om bij te dragen aan een levend, collectief geheugen om verdwijning door koloniaal geweld tegen te gaan. Het anti-monument is als een antidotum, een poging om de afbraak van de planeet af te wenden door te pleiten voor het leven en voor la Madre Tierra in een permanente koloniale klimaatcrisis. Het is een zorgvuldig gedenkteken gewijd aan landverdedigers om de hoop levend te houden dat er gerechtigheid zal komen.
Door vrouwelijke sociale leiders te herdenken, werkt dit project zij aan zij met gemeenschappen die strijden voor het behoud van hun land, rivieren, bergen, waardigheid en recht op zelfbeschikking in een vijfhonderd jaar durende strijd tegen koloniale uitbuiting en onteigening van Abya Yala en haar gemeenschappen. Het levend houden van deze herinneringen is het resultaat van een translokaal solidariteitsnetwerk dat feministische, pluriversele werelden in stand houdt als alternatief voor het wereldwijde, patriarchale, koloniale kapitalisme. Uitreiken naar diverse gemeenschappen die in onderlinge afhankelijkheid samenwerken is een poging tot feministische coalitievorming, door het creëren van een translokaal netwerk van mensen die erkennen dat de strijd in de verschillende gebieden een strijd voor het leven is en tegen dezelfde krachten.
De tentoonstelling If we remain silent is het resultaat van een langdurig proces waarin de initiators van het project de verschillende onderdelen van het anti-monument ontwikkelde in samenwerking met modeontwerpster Johana Molina en andere kunstenaars, vrouwen en queer personen uit de diaspora van Abya Yala in Nederland als ook met textiel- en weefcoöperaties in Colombia. Deze onderdelen werden ontwikkeld door middel van mingas, een Kichwa concept dat staat voor een solidaire bijeenkomst van vrienden, bondgenoten en buren om samen te werken voor een gemeenschappelijk doel. De tentoonstelling is het resultaat van een vlechtwerk van verschillende vormen van collectieve arbeid en samenwerking.
De eerste minga in de reeks was Healing Colors bij NeverNeverLand in Amsterdam tijdens het voorjaar van 2023. Natuurlijke kleurspecialiste Lucila Kenny sloot zich aan bij deze minga om het proces van het kleuren van textiel te begeleiden. De eigenschappen van natuurlijke pigmenten uit bedreigde ecosystemen, zoals het Amazonegebied, werden gebruikt om een serie textielwerken te creëren om persoonlijke trauma’s en koloniale wonden te helen. Het textiel is gemaakt door de weefcoöperatie Lienzo de la Tierra in Charalá (Colombia). Deze coöperatie verbouwt, oogst en verwerkt biologisch katoen met behoud van ambachtelijke en voorouderlijke technieken.
Het resultaat van de eerste minga werd gebruikt in de tweede en derde minga. Deze werden georganiseerd onder de titel Embroidering for our Sisters bij WORM in Rotterdam en Casco Art Institute: Working for the Commons. Kunstenaars, ontwerpers, vrienden en andere supporters deden mee om collectief de namen van zestien sociale leiders in de organisch gekleurde katoenen textiel te borduren. Door collectief te borduren creëerden de deelnemers een fysieke herinnering aan de vrouwelijke sociale leiders die in verschillende gebieden van Colombia hebben gewerkt tegen ontbossing, mijnbouw en andere uitbuitende projecten die ernstige schade toebrengen aan natuurlijke habitats. De geborduurde textieldoeken werden gebruikt in de mingas die volgden.
Voor de laatste mingas, met de titel Bodily Remembering, sloot performancekunstenaar Flavia Pinheiro zich aan bij de collectieve werkbijeenkomsten om de deelnemers te begeleiden bij het ontwikkelen van performatieve bewegingen. Dit project omvatte vijf bijeenkomsten in WORM en NeverNeverLand, waarin de deelnemers elementen van belichaamde voorouderlijke herinneringen uit Abya Yala en hun latente manifestatie in hedendaagse performances onderzochten. De minga bood een collectieve setting om een publieke performance voor te bereiden als hommage aan de zestien sociale leiders, wiens namen waren geborduurd. Kunstenaars, feministen, activisten, dansers, vrienden en andere supporters werkten samen om hun lichamen (opnieuw) te verbinden met de cruciale ecologische gebieden, terwijl ze lichaamsbewegingen en groepschoreografieën ontwikkelden. De performance vond plaats op een openbaar plein voor het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag.
Op hetzelfde plein heeft de Colombiaanse diaspora in Europa de afgelopen jaren verschillende demonstraties georganiseerd voor het ICC. Door deze locatie opnieuw te bezoeken, brengt If we remain silent een eerbetoon aan en een voortzetting van het werk dat al door verschillende vrouwen in Europa is gedaan. Met de demonstraties vestigde de Colombiaanse diaspora meer aandacht op de straffeloosheid van het vermoorden van sociale leiders. Colombia was de afgelopen tien jaar het dodelijkste land ter wereld voor landverdedigers. Alleen al in 2022 werden 186 milieuactivisten vermoord in Colombia, ongeveer de helft (46%) van alle landverdedigers wereldwijd. Niet alleen worden de moordenaars niet vervolgd, ook de vele doodsbedreigingen die sociale leiders ontvangen blijven onbestraft.
If we remain silent draagt bij aan de oproep van de Colombiaanse diaspora om internationale steun voor juridische vervolging van de daders die het gemunt hebben op landverdedigers. De mensenrechtenschendingen zijn systematisch en Colombiaanse regeringsfunctionarissen hebben tot huidige regeringsperiode routinematig het werk van landverdedigers in diskrediet gebracht en publiekelijk hun motivatie in twijfel getrokken. De internationale gemeenschap kan sociale leiders en hun gemeenschappen steunen door de daders en internationale mijnbouwbedrijven ter verantwoording te roepen. In de strijd voor klimaatrechtvaardigheid is het van cruciaal belang om te voorkomen dat vitale ecologische gebieden worden ontbost en uitgebuit door internationale bedrijven in de mijnbouw en extractieve industrieën. Door de performance voor het Internationaal Strafhof te organiseren, richt het project zich tot de internationale gemeenschap om een wettelijk kader te ontwikkelen voor deze gewelddaden tegen landverdedigers die inheemse en Afro-Colombiaanse vrouwen en hun gemeenschappen treffen.
Bovendien legt If we remain silent een verband tussen femicide en ecocide door de nadruk te leggen op het verband tussen mijnbouw, oliewinning en monocultuurbedrijven en geweld tegen vrouwen. Onder de zestien vrouwen die het project herdenkt, zijn traditionele genezers die een belangrijke rol speelden binnen hun gemeenschap. Deze vrouwen waren diep verbonden met hun leefgebieden, omdat ze voorouderlijke kennis bewaarden over onder andere medicinale planten en geneeswijzen die generaties lang zijn doorgegeven via mondelinge tradities. Omdat deze vrouwen zo’n centrale rol hadden, heeft hun dood invloed op hun gemeenschappen, gebieden, voorouderlijke kennis en cosmovisions. Hun dood kan daarom ook gezien worden als een epistemische bedreiging.
Dit feministische, dekoloniale anti-monument is een uitnodiging om het vitale werk van de vrouwelijke sociale leiders publiekelijk te erkennen. Het is een oproep om te luisteren naar de woorden van Cristina Bautista Taquinás en deze woorden op te vatten als een aansporing tot actie. Om het geweld een halt toe te roepen, moeten we onze stem laten horen. We kunnen niet blijven zwijgen.
Publieksprogramma
Commemorating Social Leaders
Zondag 17 september 2023, 15:00–17:00 uur
Rituele lezing in samenwerking met Here We Draw The Line en La Pava Fundación, collectieven van activisten uit verschillende landen over de hele wereld, verenigd door de urgentie om internationaal bewustzijn te creëren voor de mensenrechtenschendingen in Colombia.
Narratives and Territories
Woensdag 11 oktober 2023, 19:30–21:30 uur
Filmprogramma in samenwerking met Cinema Colombiano met (korte) films over verschillende gebieden in Abya Yala die onder druk staan en de landverdedigers die hen beschermen. Cinema Colombiano is een jaarlijks filmfestival dat Colombiaanse films in Nederland programmeert.
decolonial anti-monuments
Zaterdag 14 oktober 2023, 14:00–19:00 uur
Met Noor Abed, Ana Bravo Pérez, Cristina Flores Pescorán, Ibelisse Guardia Ferragutti, Rosalba Icaza (moderator) en Anguezomo Mba Bikoro.
Symposium in samenwerking met Unsettling Rietveld Sandberg en MA Fine Art van het Sandberg Instituut en in gesprek met Rosalba Icaza en Judith Leysner dat verschillende kunstenaars samenbrengt die feministische, dekoloniale kunstprojecten hebben ontwikkeld die gaan over publieke of collectieve herdenking om onderdrukte verhalen zichtbaar te maken. Het doel van het symposium is om ervaringen en kennis uit te wisselen en samen na te denken over wat dekoloniale anti-monumenten zouden kunnen zijn en hoe ze gezien kunnen worden als een vorm van collectieve rouw als een eerste stap in het helen van koloniale wonden.
Over het werk
Onderdelen uit de drie mingas worden in de tentoonstelling bij elkaar gebracht in vier immersieve installaties. Meer dan vierhonderd meter aan 16mm-film beweegt langs de muren in drie ruimtevullende, analoge filminstallaties. Terwijl drie projecties elk een film vertonen met beelden van performances bij het ICC, vormt het celluloid tegelijkertijd een grafiek met informatie over verlies van biodiversiteit, verlies van sociale leiders en verlies van tropisch regenwoud. Samen met van toquilla stro geweven projectieschermen in de vorm van een boom en de textielwerken, vormt de tentoonstelling een levend document als een groeiende verzameling van publieke herinneringen aan vrouwelijke sociale leiders gemaakt door een diasporagemeenschap. Omdat bij elke projectie van 16mm de film wordt aangetast, representeert de film op meerdere manier het verlies dat voortduurt en tevens de collectieve kracht van verzet die ook aanhoudt.