27 september–16 november 2025 / Casco Art Institute: Working for the Commons, Lange Nieuwstraat 7, 3512 PA Utrecht
Bezoek donderdag–zondag, 12:00–18:00
Tentoonstellingsopening op zaterdag 27 september, 15:00–18:00
Deuren open: 15:00. Welkomstwoord: 16:00
Publieksprogramma op 28 september, 4, 11 en 19 oktober, en 15–16 november. Details en RSVP hieronder
Om weer te landen, om de grond te voelen, niet alleen onder onze voeten, maar van binnenuit. Waar leven we eigenlijk? Wat komt na vertrekken, dwalen of weggerukt zijn? Hoe keren we terug?
Casco Art Institute: Working for the Commons is verheugd haar artistieke programma voor herfst 2025 aan te kondigen: Aarden in de Polder, een tentoonstelling van de Friese kunstenaar en langdurig Casco-samenwerker Wapke Feenstra. Als mede-initiatiefnemer van het kunstenaarscollectief Myvillages (2003) en Rural School of Economics (2019) is Feenstra al meerdere decennia actief in het onderzoeken van de ecologieën van het (platte)land – in al haar fysieke, mentale en sociale dimensies. Dat doet ze door zich te verdiepen in lokale kennis en alledaagse praktijken en door samen te werken met anderen. Haar werk geeft gestalte aan verschillende manieren van leven op en met het land, door het potentieel te onthullen van zowel dat wat in de loop der tijden op de achtergrond is geraakt, als dat wat zich heeft doorgezet.
Feenstra’s langdurige toewijding aan het Nederlandse landschap biedt in Aarden in de Polder met name aandacht voor een karakteristieke vorm van dit landschap: de platte, laaggelegen stroken land, drooggelegd en gewonnen op zee, meren en rivieren, productief gemaakt als landbouwgrond, beschermd door dijken en onderhouden door een vernuftig netwerk van kanalen, gemalen, stuwen, duikers, watergangen, vaarten, sloten en meer. In plaats van simpelweg de geschiedenis in kaart te brengen, ontvouwt dit project zich als een onderzoek naar hoe een meer duurzame toekomst voor dit landschap eruit zou kunnen zien.
Doorlopende kwesties rond polderbeheer en landbouw – vooral tijdens de huidige klimaatcrisis en het verval van onze ecosystemen – hebben Feenstra ertoe gebracht kritisch te botsen op de grenzen van transities die van bovenaf worden opgelegd. In een sector waar nog altijd ‘meten is weten’ als uitgangspunt geldt, en waar visies voor échte verandering vaak uitblijven of onbeduidend blijken te zijn, biedt Feenstra een alternatief perspectief.
In de tentoonstelling benadert Feenstra de polder als een uiterst persoonlijk en cultureel gevormd terrein. Terwijl ze zich verzet tegen losgezongen en abstracte benaderingen, benadrukt ze juist hoe de polder wordt geleefd en ervaren – door gevoelens, zintuigen, belichaming, herinneringen en ieders positie ten opzichte daarvan. Dit alles plaatst ze binnen een breder palet van sociale, historische en economische krachten die het land door de tijd heen hebben gevormd. Zo treedt de polder ons niet slechts tegemoet als een systeem van ruimtelijk beheer en landbouwkunde, maar als een complex archief van gedeelde waarden, gebruiken en vormen van kennis.
Aarden in de Polder bevat zowel eerder als nieuw werk van de kunstenaar – waaronder grootschalige textielwerken, muurschilderingen, foto’s, geologische animaties, schilderijen en films – die bezoekers uitnodigen om bij hun eigen zintuiglijke en emotionele verbinding met het land te komen. Het in het hart rakende én collectief geproduceerde project weerspiegelt zo een verlangen om te herverbinden: om terug te keren, nieuwe gevoelens te ervaren en weer te wortelen in een alsmaar veranderend landschap.
Door landbouw en cultuur actief met elkaar in dialoog te brengen, antwoordt de tentoonstelling op de noodzaak van een meer verbeeldingsrijke en open aanpak voor de polder. Feenstra beargumenteert dat we niet slechts technische oplossingen nodig hebben, maar dat we snakken naar een culturele verschuiving; een verschuiving die zich verwijdert van de afgekaderde modernistische blik van het Nederlandse landschapsmanagement, welke geworteld is in het vasthouden aan controle, efficiëntie en productiviteit, en waarvan de effecten zich negatief blijven uiten op zowel lokaal als globaal niveau.
In haar aanpak benadrukt Feenstra bovendien hoe heersende blikken op de polder als een puur productielandschap – fysiek én qua gebruik losstaand van het stedelijk weefsel – ervoor hebben gezorgd dat de scheidslijn tussen stad en platteland steeds sterker wordt. Infrastructuren zoals dijken en kanalen, in samenspel met planologie, beleid en marktmodellen, hebben deze ruimtelijke en culturele contrasten nog verder verankerd. Ze daagt deze begrenzingen en vaak ongewenste erfenissen uit door haar aandacht te richten op de vaak over het hoofd geziene verhalen van mensen en leefwijzen in het (voor)stedelijke gebied, met name in Utrecht, Leidsche Rijn en Haarzuilens. Daarnaast doet de kunstenaar actief en samen met anderen artistiek onderzoek in de Boterhuispolder nabij Leiden.
Eeuwen van landbouw, migratie en verstedelijking hebben geologische, archeologische en culturele sporen achtergelaten onder de stad en in haar omgeving. Maar zoals het project benadrukt, is het niet voldoende om zich uitsluitend op deze fysieke overblijfselen te richten. Even belangrijk is het om aandacht te besteden aan de rurale mindsets – zienswijzen, handelingen en gewoonten – die van generatie op generatie worden doorgegeven. Dit zijn manieren van denken mét en je verhouden tót het landschap, die ondanks voortdurende verstedelijking het bestaan subtiel en vaak onzichtbaar blijven kenmerken in het grijze gebied waar stad en platteland samenkomen. Het is juist in deze stille herinneringen en nalatenschappen dat we ons actief andere manieren van zijn met het polderlandschap kunnen voorstellen, en eigen maken.
Aarden in de Polder markeert het eerste hoofdstuk van een nieuw vierjarig programma bij Casco, dat zich toelegt op doorlopende trajecten van ecologisch (ont)leren via kunst en de praktijk van de commons.
Publieksprogramma
28 september: Rural School of Economics Seminar – Hoe verhouden we ons tot het land?
Met Indra Gleizde, Inez Dekker, Alina Dzeravianka, Zoé Crevoisier, Wei & Water Boterhuispolder, Wapke Feenstra en het Casco-team.
Tijd: 13:30–17:00
Locatie: Casco Art Institute, Lange Nieuwstraat 7, Utrecht
Snacks, koffie en thee aanwezig.
RSVP: info@casco.art
4 oktober: From Field to Fiction – Welke wateren sturen ons?
Met Laura van Rossum, Asia Komarova, Maarten Schrama (tbc) en Wapke Feenstra.
Tijd: 13:30–17:00
Verzamelpunt: station Vleuten; fietsexcursie door Haarzuilens, afsluitend met een gezamenlijke bijeenkomst.
Snacks aanwezig. Water, regenkleding en een fiets meenemen.
RSVP: info@casco.art
11 oktober: Drilling for Stories – Wat ligt er onder de oppervlakte?
Met Kim Cohen, Herre Wynia en Wapke Feenstra.
Tijd: 13:30–17:00
Verzamelpunt: Casco Art Institute, Lange Nieuwstraat 7, Utrecht
Snacks, koffie en thee aanwezig.
Geen RSVP nodig
19 oktober: Sonic Diary – Hoe klinkt een veranderende omgeving?
Met Reza Afisina, Katja Berends, Luke Cohlen en Wapke Feenstra.
Tijd: 13:30–17:00
Verzamelpunt: station Vleuten; fietsexcursie door Leidsche Rijn met gezamenlijke lees- en opnamemomenten onderweg.
Snacks aanwezig. Water, regenkleding en een fiets meenemen. Opnameapparatuur welkom (een telefoon volstaat).
RSVP: info@casco.art
15–16 november: Farmer’s Market – Hoe smaakt het land?
Met lokale boeren, kunstenaars, ambachtslieden en het netwerk van Rural School of Economics.
Tijd: 12:00–18:00
Locatie: Casco Art Institute, Lange Nieuwstraat 7, Utrecht
Snacks, koffie, thee en feestelijke drankjes aanwezig.
Geen RSVP nodig
