22 mei–10 juli 2011 / Casco HQ
In de afgelopen jaren is hetgeen we “kunst in de openbare ruimte” noemen in toenemende mate gedematerialiseerd. Onder invloed van een veranderend begrip van de openbare ruimte ligt de nadruk nu meer op de communicatieve en relationele functies van deze kunstvorm. Met het oog op deze ontwikkeling worden publieke sculpturen gezien als enigszins archaïsch, of gewoonweg niet gezien, gevouwen als zij zijn in de zone tussen gebouwen en de stedelijke infrastructuur.
Met het project COHAB: an assembly of spare parts bij Casco, stelt Can Altay voor om deze stedelijke objecten opnieuw te beoordelen – en te reanimeren – in het licht van zijn langetermijnonderzoek naar cohabitation of samenleven in het stedelijk leven. Altay richt zich met name op de conflicten en overlappingen tussen de besluiten van het plaatsen en leven met kunstwerken in de openbare ruimte, waarbij hij specifiek de stedelijke structuur van Utrecht onder de loep neemt.
Met COHAB, dat klinkt als rehab, verwijst Altay naar samenleven als een fundamenteel politiek probleem, niet alleen als een viering van toetreding of aanpassing. COHAB kan worden opgevat als een oproep voor een samenkomst van alle zaken en dingen die constant de opmaak van de stad bepalen of die gemaakt worden in het proces, met inbegrip van onderdelen zoals wij, mensen, zoals detritus en verlaten objecten, zoals de sculpturen die zelf verdere samenkomsten oproepen en creëren, als een proces van herstel.
Het projectonderzoek baseert zich op publieke informatie en archieven over de beelden en monumenten van de gemeente Utrecht. In samenwerking met lokale belanghebbenden, voorbijgangers en onderzoekers, kijkt COHAB ook naar een aantal specifieke – en controversiële – case studies, zoals Tenttoren in Lunetten of het Barry Flanagan beeld Thinker on a Rock in het centrum. De empirische en fantasierijke case studies die werden verzameld tijdens Altay’s onderzoeksproces laten meerdere attenties, stemmen en initiatieven rondom publieke kunstwerken zien.
Het project herpositioneert deze publieke sculpturen ergens tussen functie en betekenis en behandelt ze daarnaast als punten om de grenzen van de stad en haar anamorfotische uitbreidingen aan te geven. Het onderzoeksmateriaal woont uiteindelijk samen met een speciale display structuur en gaat gedurende het hele project periode vergezeld van een kleine reeks herbestemmingsvoorstellen van publieke sculpturen in Utrecht.
In COHAB: an assembly of spare parts fungeert Casco als één van die plekken van samenkomst. Een speciaal hiervoor gebouwde tafel, in de vorm van een naoorlogs huizenblok, vormt het middelpunt. Hierop worden het verzamelde onderzoeksmateriaal en de verschillende verhalen tentoongesteld. Zo wordt een overzicht gegeven en kunnen bezoekers aan de hand van maquettes, modellen en andere objecten zelf interpretaties maken van de verbanden tussen kunst, ruimte en bewoners. Dat alles biedt de kans tot ingrijpen in en/of bijdragen aan de wijze waarop kunst door verschillende belanghebbenden in de openbare ruimte wordt geplaatst en beleefd.
Can Altay woont en werkt in Istanbul en richt zich in zijn werk onder andere op stadsarchitectuur, ongeautoriseerde organisatiesystemen en samenlevingsmodellen. Hij is bezig geweest met het langetermijnproject ‘setting a setting’, een zoektocht naar een samenwerkingsgerichte, productieve manier van tentoonstelling maken. Dit project bij Casco is een vervolg op The Church Street Partners Gazette (CSPG) dat hij in samenwerking met The Showroom in Londen opzette. Een boek over zowel CSPG en COHAB zal later dit jaar worden gepubliceerd door Bedford Press in samenwerking met Casco en The Showroom.
COHAB EVENT 1: SEEMINGLY DISCORDANT ASSEMBLIES PAST
Vertoning van de film Sonsbeek Buiten de Perken & discussie met Can Altay, Jurgen Bey (ontwerper, Uithof Expedities), Krist Gruijthuijsen (curator, Straat van Sculpturen, Bijlmer Art International 2012), Nathalie Zonnenberg (curator, Roulette), Huib van der Werf (curator SKOR)
21 mei, 14:00–16:00
Het eerste evenement van COHAB draait om een film van de Belgische filmmaker Jef Cornelis. Cornelis regisseerde een groot aantal TV-films. ‘Sonsbeek buiten de perken’ (1971, 47:50 min) is een registratie van de gelijknamige manifestatie die in 1971 in het Arnhemse Park Sonsbeek werd gehouden. Deze film ‘schept een reeks conflicten’ (Koen Brams) rond de manifestatie. Verschillende, vaak botsende opvattingen over de publieke waarde van kunst worden gepresenteerd, met name over kunst buiten de tentoonstellingsruimte; van de Beroepsvereniging van Beeldende Kunstenaars, de deelnemende kunstenaars, de organisatoren, en van lokale politici.
We hebben een aantal gasten uitgenodigd die betrokken zijn bij het maken en/of plaatsen van kunst in de openbare ruimte in Utrecht en Nederland. Zij zullen reageren op de film en een discussie aangaan. De rode draden daarbij zijn de contradicties van kunst in de openbare ruimte in een neo-liberaal tijdperk van city marketing en gentrificatie; wisselende prioriteiten en doelen in de culturele productie; de positie van de bewoners, het kunstpubliek en willekeurige voorbijgangers; en verder de verschuivende posities van beleidsmakers, kunstenaars en het publiek. Dit alles wordt bezien vanuit de context van de Nederlandse openbare kunstpraktijk.
COHAB EVENT 2: REAL PEOPLE WHERE ARE YOU?
Discussie met Jeremiah Day & Can Altay
25 juni, 14:00
Voortbordurend op de eerste discussie zal deze bijeenkomst dieper ingaan op de volgende twee vragen.
Wat is het publiek(e) van kunst in de publieke ruimte?
De wijze waarop de receptie van publieke kunst officieel beoordeeld en bediscussieerd wordt binnen het discours van hedendaagse kunst lijkt -op zijn best- bij anekdotes te blijven. Hoewel het de vraag is in hoeverre een dergelijke reflectie werkelijk relevant of werkzaam is, zijn er een aantal belangrijke punten naar voren gebracht door de deelnemers van de vorige bijeenkomst rond de betrokkenheid van echte mensen. Zo werden er voorbeelden aangehaald als het Bijlmer Spinoza Festival van Thomas Hirschhorn, en werd er gereageerd op Nathalie Zonneberg’s herinneringen aan lokale reacties op bepaalde geselecteerde sculpturen binnen het Roulette project van Manfred Pernice. Volgens de kunstenaar Siah Armanjani, in zijn manifest voor publieke sculpturen, kan de etische dimensie van kunst op dit moment alleen gevonden worden in een nieuw gevormde relatie met een non-art publiek. Hoe kan een dergelijke relatie gevormd worden, en met wie?
Kunnen kunstwerken een publieke ruimte vormen, een ruimte voor collectieve aanwezigheid (en actie)?
De relatie met macht en autoriteit in publiekelijk geplaatste kunst is onvermijdelijk. Over het algemeen worden publieke sculpturen op veel plekken ter wereld gezien als een verlengstuk van monumenten (van het vrome en weldadige gebaar van een historische fontein, tot gewichtige monumenten van totalitaire regimes). Ook al lijkt het vraagstuk Utrecht ver weg te staan van deze referenties, wij moeten de symbolische functies van kunst in de openbare ruimte en haar directe correspondentie met cultuurbeleid en politiek-economische ideologieën, niet onderschatten. Met meer dan 400 sculpturen in de stad Utrecht bijvoorbeeld, vragen we ons af hoe deze publieke sculpturen op een andere manier ingezet kunnen worden voor aanwezigheid van verschillende soorten publiek en hun vertegenwoordiging -of agency. Een duidelijke territoriale markering, die bij elk publiek project op het spel staat, kan een manier zijn om dit te onderzoeken. Dit onderwerp zal worden verkend aan de hand van de voorstellen die Can Altay ontwikkelde, als een soort bijdrage-interventie van de publieke sculpturen in Utrecht.
Jeremiah Day is de maker van Krakersmonument, in samenwerking met SMBA en My Name is Spinoza in 2009. Day is momenteel samen met MaHKU en Vrije Universiteit Amsterdam bezig met een promotieonderzoek en ontwikkelt nieuw werk met If I Can’t Dance.
Day en Altay hebben eerder samengewerkt aan het project You don’t go slummin (2009). Samen vangen zij de discussie aan, voortbordurend op hun huidige dialoog en reflecterend op bovengenoemde vragen. Graag vragen wij uw begrip voor het feit dat het onderwerp van deze tweede COHAB bijeenkomst is herzien als gevolg van de dringende vragen die uit de eerste bijeenkomst voortvloeiden.
COHAB APPENDIX: ROGUE GAME
Sophie Warren, Jonathan Mosley, Can Altay
September 2011, precieze data volgen
Na afloop van de tentoonstelling bij Casco wordt het project voortgezet in de COHAB Appendix. We organiseren Rogue Game, waarbij spelers en toeschouwers via spel en ruimtelijk onderzoek gezamenlijk ideeën over territoria, overheidsregels, onderhandeling en planning verkennen.
Rogue Game is een doorlopend, collaboratief project van de kunstenaar Sophie Warren en de architect Jonathan Mosley, in samenwerking met Can Altay. In het spel worden drie verschillende sporten (minivoetbal, basketbal en volleybal) gelijktijdig op hetzelfde veld gespeeld, ieder spel volgens de eigen regels. Door die gelijktijdigheid komen de spelers – hoewel op eigen speelterrein – in onbekend gebied terecht. De bekende spelregels worden vervangen door nieuwe, die steeds veranderen.
Word deelnemer!
Neem contact met ons op om mee te doen aan dit spel of voor meer informatie.
