Wat kunnen we doen om een uitweg te vinden uit de klimaatcrisis, de energiecrisis, de gezondheidscrisis en al die andere wereldomvattende vraagstukken? Eén van de mogelijkheden is om die vraagstukken te verkleinen, het dichtbij te zoeken, zodanig dat we er in ons dagelijks leven op een praktische manier wat mee kunnen doen.
In deze gedachtengang startte het project Leidsche Rijn Luistert. Een project van Casco samen met het kunstenaarscollectief The Outsiders die begaan zijn met de wereld én met de buurtbewoners om hen heen, nieuwsgierig naar de verbindingen met het ommeland van een nieuwbouwwijk.
Centraal in het project Leidsche Rijn Luistert stond de westkant van de stad Utrecht, met de uitzonderlijk grote vinexwijk Leidsche Rijn. Een moderne buitenwijk die in veel opzichten overeenkomsten vertoont met andere grootstedelijke (nieuwbouw)wijken die grenzen aan het ommeland. Het project kan daarom een inspiratie zijn voor iedereen die geïnteresseerd of werkzaam is in de relatie tussen stad en platteland en benieuwd is naar de rol die kunst en kunstenaars daarbij kunnen spelen.
Stad en ommeland zijn geleidelijk van elkaar vervreemd. Tal van maatschappelijke, economische en praktische aspecten spelen in dit proces mee en voor zowel boer als burger geldt dat ook lokale, nationale, europese en globale kwesties de situatie niet makkelijker maken.
Leidsche Rijn kennen we nu als Nederlands grootste nieuwbouwwijk. Maar als we de tijd zouden kunnen terugdraaien zien we een agrarisch landschap dat eeuwen lang het voedsel voor de stad heeft geproduceerd. Een paar oude boerderijen zijn de stille getuigen uit deze tijd voordat het grasland, de boomgaarden, de zandpaden en poldersloten verdwenen om plaats te maken voor rijtjeshuizen, luxe woningen, flats, winkelcentra en een raster van nieuwe wegen en aangeplant groen.
Maar toch zijn nog boeren midden in die nieuwe stad actief. En ook in het ommeland, direct grenzend aan alle nieuwbouw word gevoederd, geweid, gemolken, geteeld, gedorst, gekuild, geplant en geoogst!
Het project Leidsche Rijn Luistert laat zien dat er tussen de kunstenaars en de boeren een wederzijdse belangstelling is ontstaan en samen spanden ze zich in om de bewoners van Leidsche Rijn te bereiken. Met excursies, workshops, dialogen, exposities en een oogstfeest lukte het hen om een verbinding te maken met de burgers van Leidsche Rijn. De kunstenaars zijn hier de verbinders, de verbeelders en verleiders. Met mobiele installaties gingen volwassenen en kinderen, samen met de kunstenaars op verkenning en ontdekten hoe levendig hun omgeving is, welke producten rechtstreeks bij de boer te halen zijn. Hoe boeren en beheerders behoedzaam met het landschap omgaan. Hoe ecologie, erfgoed en duurzaamheid er in de praktijk uit kunnen zien. Hoe met kleine stapjes een groter doel bereikt kan worden.
Het project Leidsche Rijn Luistert paste door de interactie tussen kunstenaars, boeren en bewoners van Leidsche Rijn perfect in de visie van het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling, waarin een vitale, duurzame agrarische sector, de kwaliteit van natuur en milieu, en de leefbaarheid van het platteland centraal staan.
Mede dankzij de financiering uit dit fonds kon het project Leidsche Rijn Luistert succesvol worden gerealiseerd.
